چرا رنگ های تصاویر روی مانیتور با رنگ های پس از چاپ متفاوت است؟
شاید شما هم متوجه این موضوع شده باشید تصویری که با پرینتر خود در خانه چاپ می کنید با همان تصویر که قبلا روی نمایشگر (مانیتور) مشاهده کرده اید و در نتیجه با آن که چاپخانه تحویل شما می دهد، فرق می کند.
اغلب ما در چنین شرایطی تقصیر را بر گردن کیفیت بد پرینتر خود و یا اشتباه چاپخانه می اندازیم. اما باید بدانید که تصور ما از این اشکال به خاطر عدم آگهی از دو مود اصلی رنگ است: مود رنگی RGB و مود رنگی CMYK.
اولی را سیستم رنگی افزودنی (additive color model) و دومی را سیستم رنگی کاهشی (subtractive color model) هم می گویند.
سیستم رنگی RGB
در حالت عادی این سیستم رنگی سیاه است. دقیقا مثل این که شما در یک اتاق تاریک و بدون نور قادر به دیدن هیچگونه رنگی نیستید و با روشن کردن چراغ یعنی ایجاد نور می توانید رنگ های محیط خود را ببینید. اما چرا به آن سیستم افزودنی می گویند؟ زمینه مشکی به معنای این است که در آنجا هیچ رنگ یا نور رنگی وجود ندارد، پس باید به آن زمینه مشکی برای ایجاد تصویر رنگ اضافه شود. برای همین به آن اصطلاحا سیستم افزودنی می گویند. یعنی در این سیستم ۳ رنگ اصلی قرمز R، آبی B و سبز G با هم ترکیب می شوند و رنگ های دیگر را بوجود می آورند، به این دلیل به آن RGB گفته می شود.
هر چه رنگ های بیشتری با هم ترکیب شوند، رنگی که بدست می آید روشن تر است و از تابش هر سه نور رنگی با شدت کامل، رنگ سفید ساخته می شود و با جلوگیری از تابش هر سه نور در محل دلخواه رنگ سیاه درست می شود. مانیتور، تلویزیون و پروژکتور به این صورت کار می کند.
سیستم رنگی CMYK
در واقع در این سیستم همه رنگ ها از ترکیب چهار رنگ فیروزه ای (Cyan) ارغوانی (Magenta) رنگ زرد (Yellow) و رنگ سیاه (Black) بوجود می آید. برای همین به آن CMYK گفته می شود.
این رنگ ها بر روی کاغذ با هم ترکیب می شوند. یعنی رنگ اول بر روی کاغذ چاپ شده و سپس رنگ دوم بر روی رنگ اول چاپ می شود و الی آخر ؛ چون این رنگ ها شفاف هستند آنچه در نهایت دیده می شود ترکیب چهار رنگی است که بر روی هم و با غلظت های مختلف چاپ شده اند. در این مدل رنگ سفید وجود ندارد. پس هر جا که رنگی وجود ندارد، ما کاغذ سفید را می بینیم.
تفاوت مود رنگی RGB و CMYK
این دو مدل رنگ با هم دو تفاوت اساسی دارند. اول اینکه مانیتور از مدل رنگی RGB یا همان (قرمز،سبز،آبی) استفاده می کند. در این سیستم غلظت رنگ ها می تواند از درجه ۱ تا درجه ۲۵۵ تغییر کند (حدوداً ۱۶ میلیون رنگ ۲۵۵*۲۵۵*۲۵۵). اگر این عدد را با صد میلیون رنگ در مدل CMYK مقایسه کنیم، به نظر می رسد که مدل رنگ CMYK دارای تعداد رنگ بیشتری است. اما در عمل چنین نیست و بسیاری از رنگ هایی که در مدل RGB وجود دارد و در مانیتور دیده می شود در مدل CMYK وجود ندارد!
علت این امر تکراری بودن بسیاری از رنگها در ۱۰۰ میلیون رنگ مدل CMYK است. بنابراین پرینتر شما نمی تواند همه رنگ هایی را که در مانیتور مشاهده می کنید روی کاغذ چاپ کند. در اکثر مواقع اگر عکسی با مدل رنگ RGB را به مدل رنگ CMYK تبدیل کنیم، متوجه می شویم که از شفافیت و زیبایی عکس کاسته می شود. رنگ های مدل RGB از قدرت درخشندگی بالایی برخوردار هستند، بطوری که صفحه کاغذ قادر نیست به همان اندازه این درخشندگی را نشان دهد. توجه داشته باشید که اگر حتی یک فایل را در مدل رنگ CMYK طراحی کرده باشید باز هم رنگ چاپی کار شما با آنچه در مانیتور می بینید متفاوت خواهد بود؛ چون اساساً سیستم مانیتور بر مبنای RGB است و توان نمایش دقیق CMYK را ندارد. همانطور که سیستم چاپ افست هم توان چاپ رنگ های RGB را ندارند.
به این نکته حتما توجه کنید که فایل های ارسالی برای چاپخانه باید با مود رنگی cmyk ذخیره شود. به دلایل ذکر شده به یاد داشته باشید که آنچه در نمایشگر مشاهده می کنید با چاپ تفاوت محسوسی خواهد داشت.
یکی از بهترین راه ها برای بالا بردن فضای رنگی قابل شبیه سازی در چاپ استفاده از کتاب رنگ می باشد. با استفاده از این کتاب و مقایسه با کد رنگی در فایل می توان تا حد زیادی فایل را با رنگ چاپ نهایی شبیه سازی کرد و تا حدودی نتیجه نهایی را مشاهده کرد. علاوه بر این نکته نظارت چاپ نیز دارای اهمیت است.
