رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ گفت: در بهترین شرایط رونق اقتصادی، کشور ما سالانه به ۹۰۰ هزار تن کاغذ کاغذ بسته‌بندی نیاز دارد. ظرفیت‌سازی صورت گرفته در کشور، جوابگوی تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن در سال است.
به گزارش خبرگزاری خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، چاپ و بسته‌بندی به‌عنوان یک صنعت واسط، می‌تواند نقش به‌سزایی در ارتقاء صادرات کشور داشته باشد و از آنجایی که کاغذ و مقوا از اصلی‌ترین مواد اولیه این صنعت به شمار می‌آید، در همین راستا با ابوالفضل روغنی گلپایگانی رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران و مدیرعامل صنایع کاغذ پارس که یکی از بزرگترین واحدهای تولید کاغذ در کشور است به گفت‌وگو نشستیم.
با توجه به برگزاری نخستین دوره از نمایشگاه تخصصی «آینده چاپ ایران»، درباره اهمیت نمایشگاه‌های تخصصی در توسعه صنعت چاپ توضیح دهید.
نمایشگاه‌ها، بهترین فرصت برای عرضه تولیدات و خدمات برای شرکت‌ها به‌شمار می‌آید و در حوزه صنعت چاپ و بسته‌بندی نیز با توجه به سابقه این صنعت و فعالیت شرکت‌های معتبر و شناخته شده در ادوار پیشین، نمایشگاه آینده چاپ، می‌تواند به‌عنوان یک نمایشگاه تخصصی، تأثیرات مثبتی را در بازارهای داخلی و خارجی ایجاد کند. واقعیت این است که تولیدات چاپ و بسته‌بندی در جهان، حکم لباس را برای محصولات دارد و هر کالایی تنها در صورت داشتن لباس مناسب، فرصت عرضه و فروش در بازار مصرف را پیدا می‌کند. بنابراین کیفیت چاپ و بسته‌بندی محصولات، از مهم‌ترین عوامل توسعه فروش و صادرات به‌حساب می‌آید؛ چراکه مشتریان پیش از اینکه از کیفیت محصول اصلی اطلاعی داشته باشند، به کیفیت بسته‌بندی و نوع چاپ آن توجه می‌کنند.
با این حساب؛ کالای ایرانی برای عرضه در بازارهای خارجی، نیازمند رشد و توسعه این صنعت و صنایع وابسته به آن است و این نمایشگاه می‌تواند نقش موثری را در ایجاد تعامل بین صنایع داخلی و شرکت‌های چاپی بازی کند.
گرفتن بازار ۴۰۰ میلیونی کشورهای همسایه دور از دسترس نیست
این نقش البته در سطوح بین‌المللی نیز قابل تعمیم است. باید در نظر داشته باشیم که ۴۰۰ میلیون نفر در کشورهای، پیرامون ایران زندگی می‌کنند و به دست گرفتن این بازار پرظرفیت در حوزه صنایع و محصولات مختلفی که در کشورمان مزیت تولید دارند، دور از دسترس نیست.
اگر تولیدکنندگان ما در صنایع چاپ و بسته‌بندی بتوانند با هر ابزار و وسیله‌ای از سد تحریم و موانع سیاسی موجود بگذرند، می‌توان به گسترش و افزایش سهم از بازارهای منطقه‌ای امیدوار بود. همچنین دست‌اندرکاران صنعت چاپ و بسته‌بندی با تکیه بر روابط اقتصادی و تجاری مثبتی که پیش از این با برخی از کشورهای جهان داشته‌ایم، حتی قابلیت ورود به بازارهای جهانی را نیز دارند و البته همانطور که گفتم، پیمودن این مسیر مستلزم بهره‌مندی از دیپلماسی اقتصادی مناسب در سطوح بین‌المللی است.
ایران در بخش تولید کاغذ بسته‌بندی پیشرو است
این نقش البته در سطوح بین‌المللی نیز قابل تعمیم است. باید در نظر داشته باشیم که ۴۰۰ میلیون نفر در کشورهای، پیرامون ایران زندگی می‌کنند و به دست گرفتن این بازار پرظرفیت در حوزه صنایع و محصولات مختلفی که در کشورمان مزیت تولید دارند، دور از دسترس نیست.
توانمندی‌های موجود در این صنایع را چطور ارزیابی می‌کنید؟
نخست باید اشاره کنم که ایران دومین کشور جهان است که بعد از چین، در آن کاغذ تولید شده است و برخی از کشورهایی که امروز تولیدکننده کاغذ هستند، پیش از این بخشی از کشور ما بودند. صرف نظر از توانمندی‌هایی که در زمینه تولید کاغذ تحریر و سایر اقلام سلولوزی نظیر کاغذ تیشو در کشور وجود دارد، خوشبختانه ایران در بخش تولید کاغذ بسته‌بندی و کارتن‌سازی، کشوری پیشرو است و به تکنولوژی‌های روز جهان دسترسی دارد.
همچنین این نکته حائز اهمیت است که شرکت‌ها و برندهای معتبر جهان، در ایران دارای نمایندگی هستند و عمدتاً در زمینه آموزش و نگهداری ماشین‌آلات فعالیت دارند. از جمله این موارد، می‌توان به یک شرکت شناخته‌شده آلمانی اشاره کرد که در ایران مرکز آموزشی دایر کرده و اینکه در بین کشورهای منطقه، ایران را برای ایجاد این مرکز انتخاب کرده، موید وجود زیرساخت‌های لازم و سرمایه‌گذاری کلانی است که در صنعت تولید کاغذ بسته‌ّبندی و کارتن‌سازی کشورمان صورت گرفته است. بنابراین شک ندارم که نمایشگاه «آینده چاپ ایران» فرصت مغتنمی است تا باردیگر ظرفیت و کیفیت کاغذ بسته‌بندی ایرانی را به رخ کشورهای منطقه بکشیم و به آنها معرفی کنیم. ما می‌توانیم با دعوت از صنایع مختلف کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای همسایه به این نمایشگاه، آینده روشنی را در صادرات کاغذ بسته‌بندی و کارتن برای کشورمان رقم بزنیم و سهم به‌سزایی را از بازارهای منطقه به دست آوریم.
ابوالفضل روغنی گلپایگانی رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوای ایران
ما می‌توانیم با دعوت از صنایع مختلف کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای همسایه به این نمایشگاه، آینده روشنی را در صادرات کاغذ بسته‌بندی و کارتن برای کشورمان رقم بزنیم و سهم به‌سزایی را از بازارهای منطقه به دست آوریم.
اولویت‌هایی که «نمایشگاه آینده چاپ ایران» باید در فرآیند برگزاری، به آنها توجه کند، کدامند؟
تجربه نشان داده که نمایشگاه‌های تخصصی می‌توانند مخاطبان را به شکل هدفمند جذب کنند و بازخورد مناسب‌تری نسبت به نمایشگاه‌های عمومی داشته باشند. در حوزه چاپ و بسته‌بندی، نمایشگاه‌هایی که از سال‌های پیش برگزار شده، بیشتر روی ماشین‌آلات تمرکز داشته‌اند و حتی در نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند دوسلدورف آلمان که با نام «دروپا» برگزار می‌شود و یکی از معتبرترین نمایشگاه‌های چاپ در جهان است نیز تمرکز اصلی روی ماشین‌آلات است و عمدتا ماشین‌سازان در آن شرکت می‌کنند.
بنابراین خلأ نمایشگاه‌هایی که به شکل تخصصی روی محصولات چاپی اعم از جعبه و انواع بسته‌بندی تمرکز دارند، محسوس است و آینده چاپ ایران می‌تواند در این بخش، هم در داخل و هم در منطقه، خلأ نمایشگاهی موجود را پر کند و مخاطبان خاص خود را داشته باشد. امروزه تقریباً کمتر محصولی وجود دارد که بدون بسته‌بندی، قابلیت عرضه در بازار را داشته باشد. همین ضرورت باعث می‌شود محصولات این حوزه اهمیت پیدا کنند و این نمایشگاه نیز می‌تواند با تکیه بر این نیاز مبرم در میان صنایع مختلف، در ایران و منطقه به یک نمایشگاه مطرح تبدیل شود.
افزایش سهم ایران در بازارهای خارجی، رویاپردازی نیست
در حوزه چاپ و بسته‌بندی، نمایشگاه‌هایی که از سال‌های پیش برگزار شده، بیشتر روی ماشین‌آلات تمرکز داشته‌اند، بنابراین خلأ نمایشگاه‌هایی که به شکل تخصصی روی محصولات چاپی اعم از جعبه و انواع بسته‌بندی تمرکز دارند، محسوس است
ارتقاء صادرات تولیدات چاپ و بسته‌بندی و افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی، تا چه اندازه می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد؟
صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران، از سال‌های پیش راه صادرات را در پیش گرفته است و از آن زمان تا به امروز شاهد رشد و پیشرفت قابل توجهی در زمینه صادرات محصول به کشورهای منطقه و همچنین سایر کشورهای جهان بوده‌ایم. بنابراین ارتقاء صادرات در این و افزایش سهم ایران در بازارهای خارجی، به هیج‌وجه رویاپردازی نیست. خصوصاً که هنوز کشورهایی مانند افغانستان، عراق، تا حدودی پاکستان و برخی از کشورهای حوزه CIS در صنایع چاپ و بسته‌بندی، به مراتب از کشور ما عقب‌تر هستند و بازارهای مصرف مساعدی برای صادرات به حساب می‌آیند. خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهد تجهیز مجتمع‌های شناخته شده‌ای در این صنعت بوده‌ایم که با بهره‌مندی از دانش و فن‌آوری‌های نوین، توانایی تولید محصول با بالاترین کیفیت و قابل رقابت با برندهای معتبر جهان را دارند. بنابراین توسعه صنایع چاپ و بسته‌بندی ایران و ورود مقتدرانه به بازارهای جهانی، با تکیه بر تلاش مضاعف دست‌اندرکاران این صنایع و همچنین بهبود دیپلماسی اقتصادی کشور، هدفی کاملا دست‌یافتنی است.
گران قیمت بودن تجهیزات و حاشیه سود پایین عامل جذب پایین سرمایه‌گذاری
کشورهایی مانند افغانستان، عراق، تا حدودی پاکستان و برخی از کشورهای حوزه CIS در صنایع چاپ و بسته‌بندی، به مراتب از کشور ما عقب‌تر هستند و بازارهای مصرف مساعدی برای صادرات به حساب می‌آیند.
به نظر شما صنعت چاپ برای تحقق این اهداف، پیش از هرچیز به چه اقدامی یا رویکردی نیاز دارد؟
همانطور که می‌دانید، عمده ماشین‌آلات چاپ توسط چند برند خاص تولید می‌شوند و بسیار گران قیمت هستند؛ بنابراین تجهیز و توسعه مجتمع‌ها و خطوط تولید در این صنعت، به سرمایه‌گذاری‌های کلانی نیاز دارد. از طرفی حاشیه سود فعالان این صنعت نسبت به سایر صنایع، پایین است و همین مساله باعث می‌شود کمتر سرمایه‌گذاری جذب این صنعت شود. با این حال نباید فراموش کنیم که چاپ و بسته‌بندی، یک صنعت واسط است و به سایر صنایع، کمک‌های شایان و غیرقابل جایگزینی ارائه می‌کند.
به عبارت دیگر، توسعه صنایع و محصولات مختلف، به توسعه صنعت چاپ و بسته‌بندی وابسته است؛ لذا امیدواریم شاهد افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت استراتژیک و مادر باشیم که حاصلش ارتقاء توان صادراتی کشور در تمام صنایع خواهد بود.
تجهیز و توسعه مجتمع‌ها و خطوط تولید در این صنعت، به سرمایه‌گذاری‌های کلانی نیاز دارد. از طرفی حاشیه سود فعالان این صنعت نسبت به سایر صنایع، پایین است و همین مساله باعث می‌شود کمتر سرمایه‌گذاری جذب این صنعت شود.
در افقی که برای آینده صنعت چاپ و بسته‌بندی متصور هستید، تولید کاغذ به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین ملزومات و مواد اولیه، چه نقشی خواهد داشت؟
در بهترین شرایط رونق اقتصادی، کشور ما سالانه به ۹۰۰ هزار تن کاغذ کاغذ بسته‌بندی نیاز دارد. ظرفیت‌سازی صورت گرفته در کشور، جوابگوی تولید یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن در سال است و مجوزهای صادر شده، این رقم را تا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تن ارتقاء می‌دهد. بنابراین باید افتخار بگویم که ایران در این حوزه، در زمره برترین تولیدکنندگان کاغذ بسته‌بندی در جهان قرار دارد.
وقتی ما علاوه بر تامین ۱۰۰ درصدی نیاز داخلی، به اروپا و چین که خود مهد تولید کاغذ در جهان هستند، صادرات داریم، یعنی کاغذ بسته‌بندی ایران هم به لحاظ کیفی، هم به لحاظ کمی و هم از نظر قیمت تمام‌شده دارای مزیت رقابتی در بازارهای جهانی است. خوشبختانه بخش خصوصی در صنعت کاغذسازی سرمایه‌گذاری‌های کلانی انجام داده است و با وارد کردن برترین تکنولوژی‌های روز جهان، بهترین محصول را تولید می‌کند. البته ناگفته نماند که برخی قوانین، دستورعمل‌ها و بخشنامه‌های داخلی در دوره‌های مختلف، موانعی را سر راه تولید و صادرات کاغذ بسته‌بندی ایجاد کرده‌اند؛ اما با این وجود این صنعت در کشور، یک صنعت پیشرو و رو به توسعه است و این توانمندی، قطعاً سهم بالایی در آینده صنعت چاپ و بسته‌بندی کشور خواهد داشت.
