مدل اولیهی AIDA در حدود ۷۵ سال قبل طراحی شده و در سالهای اواخر قرن گذشته با افزودن حرف S به صورت AIDAS تکامل یافته و کماکان یک ابزار آموزشی معتبر و قابل اجراست. مدل AIDAS از ترکیب حروف اول کلمات زیر تشکیل شده است:
Attention: توجه
Interest: علاقه
Desire: تمایل
Action: تصمیم به خرید و عمل
Satisfaction: رضایت
به موجب این ابزار، عامل ارتباط یا تبلیغکننده باید در یک جلسهی ملاقات یا در یک دورهی کوتاه و در ارتباط با مشتری احتمالی، ابتدائا مدل را اجرا و در بلندمدت و با کسب رضایت مشتری آن را به صورت AIDAS توسعه دهد.
ذیلا به توضیح اجزای این مدل میپردازیم:
۱) جلب توجه (Attention):
عامل ارتباط در وهلهی اول باید توجه مخاطب یا مشتری احتمالی را نسبت به کالا یا خدمات جلب نماید. بدین منظور میتواند با برشمردن صفات و ویژگیهای متمایز کالا نسبت به رقبا یا موارد کاهش هزینه و صرفهجوییهای مالی این عمل را انجام دهد.
با توجه به اینکه عامل تبلیغات ممکن است از رسانههای مختلفی برای معرفی محصول استفاده نماید، ابزارها و شیوههای مختلفی برای جلب توجه وجود دارد؛ مانند تاکید بر تمایزات، جدید بودن، آخرین تکنولوژی، کمیاب بودن و… .
۲) علاقه (Interest):
در مرحلهی بعد، حس کنجکاوی مخاطب باید جلب شود تا حاضر شود به پیام عامل تبلیغات گوش دهد. در این مورد میتوان با ذکر مثالهایی از خشنودی خریداران یا مشتریان قبلی و یا اشخاصی که این کالا را خریده یا این ایده را پذیرفتهاند، علاقهی آنها را تحریک نمود.
۳) تمایل (Desire):
در این مرحله که توجه جلب شده و علاقه ایجاد شده، یعنی مخاطب به سخنان و پیامهای عامل تبلیغات گوش داده و نیاز به کالا یا خدمت یا ایدهی تبلیغ شده را پذیرفته و با اطلاع از رضایت مخاطبین یا خریداران قبلی نسبت به منافع آنها از تملک یا مصرف سوژهی تبلیغ شده آگاه شده است، باید نسبت به القای حس در اختیار داشتن یا استفاده از مزایا و منافع این سوژه اقدام گردد که میتوان با وعدهی تخفیف یا جایزه یا امتیازات دیگر این میل درونی را در مخاطب ایجاد کرد.
۴) عمل (Action): ترجیح و اتخاذ تصمیم
در مرحلهی چهارم، مخاطب که در معرض دریافت پیامهای گوناگونی قرار داشته باید به نوعی تحت تاثیر قرار گرفته و در درون خود سوژهای را نسبت به سوژهی دیگر ترجیح دهد. بدین معنی که متقاعد و مجاب شود و هیچ ابهامی برای او باقی نماند و به این حس و درک برسد که این کالا یا این برند از انواع مشابه بهتر است یا زودتر و کمهزینهتر نیاز او را مرتفع میکند و بالاخره عمل خرید را انجام دهد.
۵) رضایت (Satisfaction):
رضایت یا حالت خوشحالی و شادمانی مخاطب پس از مصرف کالا یا خدمت یا قبول ایده و استفاده از آن حادث می شود. رضایت باعث تداوم خرید و گرایش مثبت به یک کالا یا برند یا بنگاه اقتصادی میشود.
اکنون مدل AIDAS از ابزارهای رایج در امور تبلیغات و فروش است و به موازات آن مدل دیگری به نام مدل STEINER ارائه و توسعه داده شده است که از ترکیب مراحل زیر ساخته شده است:
آگاهی (Awareness)
شناخت (Understanding)
علاقه (Interest)
تعیین (Nomination)
ترجیح (Preference)
قبول و تصمیم به خرید (Action)
رضایت (Satisfaction)