جای خالی فعالان صنعت کاغذ ومقوا و بسته بندی در سیاستگذاری اقتصادی

در صورت بها دادن به نظرات فعالان بخش خصوصی می توان زمینه رشد بیش از پیش صنایعی مثل چاپ و بسته بندی را فراهم آورد.

افزایش قیمت شدید، گرانی و نایابی کاغذو مقوا و محصولات وابسته به یکی از مشکلات و معضلات دیرینه اقتصاد ایران تبدیل شده است. این در حالی است که کاغذ و مقوا و وضعیت تولید و واردات آن، پیوندی تنگاتنگ با صنایع دیگر دارد و کوچکترین تغییرات در آن ‍٫ همه بخش های اقتصادی کشور را تحت تاثیر قرار می دهد.

ریشه معضلات کنونی چیست و چگونه می توان راه حل مناسبی برای درمان آن یافت؟

برای یافتن پاسخ این سوال مهم با مصطفی پورغریب شاهی، مدیرعامل شرکت سپید کاغذ صبا به گفتگو نشستیم.

مصطفی پور غریب شاهی اظهار داشت:

کاغذ و مقوا از مهمترین اختراعات تاریخ است. همه هر روز از کاغذ و مقوا برای اهداف مختلف استفاده می کنند. تحولات فنی نیز نمیتواند به هیچ عنوان مانع از استفاده از کاغذ شود. در هر صورت ما به آن نیاز خواهیم داشت.

طی چند دهه اخیر صنعت کاغذ و مقوا سازی در جهان از نظر تولید کاغذ و مقوا و مصرف کاغذ و مقوا رونق داشته است. امروزه محصولات کاغذی و مقوایی از متداول ترین مواد در زندگی روزمره مردم و بازارهای کالاهای مصرفی در سراسر جهان هستند.

تولید جهانی کاغذ و مقوا طی ده سال گذشته رشد چشمگیری داشته است که ناشی از افزایش تقاضا برای محصولات کاغذی و مقوایی و همچنین رشد صنعت بسته بندی کاغذ و مقوا در سراسر جهان است.

کشورهای بزرگ تولید کننده کاغذ و مقوا در جهان یعنی چین، ایالات متحده و ژاپن ٫کره جنوبی٫ترکیه٫اندونزی و هندستان نیمی از کل تولید کاغذ و مقوا را در جهان را تشکیل می دهند.همان طور که مطلع هستید مقوا عمدتا از الیاف چوب ٫منشا جنگل های طبیعی یا مزارع چوب ساخته می شود. بنابراین اگر چه مصرف فرهنگی آن بسیار حائز اهمیت است، اما سالانه جان میلیون ها درخت را می گیرد. اگر برای قطع هر درخت یک درخت کاشته شود باز هم نمی‌توان به وضع سابق بازگشت چراکه تا نهال‌ها به پای درختان تنومند و چند ساله‌ای که قطع شده‌اند برسد، آلودگی هوا زمین را در بر خواهد گرفت. در واقع تولید کاغذ و مقوا بر محیط زیست تأثیر منفی زیادی دارد زیرا درختان زیادی در این فرایند را از بین می‌روند و مصرف آب خیلی زیادی دارد.

از سوی دیگر برای تولید تنها یک کاغذ A4 بالغ بر ۱۰ لیتر آب به‌میزان شش بطری آب معدنی مصرف می‌شود. من معتقد هستم که اگرچه خودکفایی در تولید باعث افتخار هست ولی با توجه به کمبود منابع آبی و کاهش بارندگی ها و شرایط آب وهوایی و جنگلهای ایران و عدم مدیریت صحیح در حوزه آب ونگه داری و یا کاشت درختان جدید، و مشکلات عدیده ای که در این حوزه داریم تولید داخلی بسیاری از محصولاتی که آب بر هستند و آب زیادی مصرف میکنند مثل هندوانه ‍٫ برنج ٫گوجه فرنگی ٫کاغذ و مقوا و یا صنعت فولاد باعث می شود تا در آینده با بحران شدید آب رو به رو شویم. در حال حاضر با کمبود جدی آب در سطح کشور مواجهیم و پیش­ بینی­ ها از ادامه روند خشکسالی در چند سال آینده حکایت دارد بنابراین از نظر بنده بهتر است به آب زیرزمینی به عنوان میراث برای آیندگانمان نگاه کنیم و برای کالاهای آب بر واردات را جایگزین تولید داخلی کنیم.

و نیز مقوا خیلی سریع تر از پلاستیک و فلز و شیشه٫ تجزیه و جذب محیط زیست می شود و حتی بازیافت آن نیز خیلی کاربرد دارد. بنابراین اگر در صنایع بسته بندی از مقوا استفاده نشود و به جای آن از جایگزین هایی مثل پلاستیک ٫فلز و یا شیشه استفاده شود محیط زیست بسیارآسیب می بیند.پس چه بهتر که در صنایع بسته بندی به مقوا بیش از هر جایگزین دیگری اهمیت دهیم .

نقش حیاتی صنعت کاغذ و مقوا در کشورهای توسعه یافته

مصطفی پور غریب شاهی افزود: کاغذ و مقوا و صنایع مرتبط با آن یعنی صنعت پیشران چاپ و بسته بندی، نقشی محوری در اقتصاد بسیاری از کشورها بازی می کنند. در اهمیت این صنعت، همین بس، که کاغذ و یا مقوا، زیرساخت سومین صنعت بزرگ ایالات متحده است. صنعت گفته شده، پنجمین صنعت بزرگ اتحادیه اروپایی به شمار می آید. کاغذ و مقوا، قلب صنعت چاپ و بسته بندی است. اساسا تمایز بسیاری از برندها و محصولات آنها به هویتی مربوط می شود که صنعت چاپ و بسته بندی به ارمغان آورده است.

وی تصریح کرد: آمار حاکی از آن است که بسته بندی ۲۰ تا ۳۰ درصد ارزش افزوده برای تولیدات مختلف خلق می کند. برای مثال بسته بندی اصولی و شیک، ارزش فوق العاده ای به زعفران می دهد.

اهمیت اقتصادی صنعت کاغذ و مقوا و بسته بندی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها باعث شده است که کشورهای مختلف به خصوص کشورهای توسعه یافته جهان، توجه ویژه ای به آن نشان دهند و درصدد رشد و ارتقای بیش از پیش آن باشند.

به بخش خصوصی بها دهیم

این فعال صنعت کاغذ ومقوا در تشریح و تحلیل وضعیت صنعت کاغذ و مقوا و بسته بندی در کشورمان اظهار داشت: سیاست های حمایتی که کشورهایی مثل چین و ترکیه از این صنعت به عمل می آورند٫ آموزنده است و ما می توانیم از آنها استفاده کنیم. کشورهای دیگر نیز به اهمیت موضوع پی برده و آن را بیش از پیش جدی می گیرند.

در ایران، بخش عمده اقتصاد کاغذ ومقوا و بسته بندی؛ در اختیار بخش خصوصی است. در این شرایط باید همانند کشورهای دیگر بهای بیشتری به فعالان بخش خصوصی داد و در سیاستگذاری اقتصادی٫ از نظرات کارشناسی و تخصصی آنها بهره جست. چه خوب است که سازمان های متولی و دولتی بیشتر به نظارت بپردازند و ریل گذاری اقتصادی را در پیوند تنگاتنگ با فعالان حوزه انجام دهند.

وی افزود: اگر چنین نباشد شاهد تصویب قوانین مضر، متناقض و خلق الساعه خواهیم بود و پیکره این صنعت مهم،قطعا آسیب می بیند. برای مثال اگر در بحث اختصاص سهیمه کاغذ و مقوا از مشاوره فعالان حوزه و تشکل ها و صنوف مربوطه استفاده می شد احتمالا، شاهد بروز بسیاری از آسیب ها نبودیم و مجالی برای پدیده های اقتصادی زیانباری مثل رانتخواری و سواستفاده و احتکار، باقی نمی ماند. در صورت توجه خاص به این حوزه، شاهد بحران کمبود کاغذ و مقوا نخواهیم بود.

بحران کاغذ و مقوا باعث می شود که بسیاری از بنگاه های اقتصادی به خرید فله ای و فراتر از نیاز ، رو آورند. در این شرایط بسیاری از بنگاه های کوچک و متوسط، قادر به تامین نیازهای خود نخواهند بود یا از سر ناچاری، به بازار سیاه متوسل می شوند. سیاست های تولید و واردات کاغذ و مقوا را می توان به نحو بسیار کارآمدتری، مدیریت کرد.

دودی که به چشم مردم خواهد رفت

وی در تشریح بیشتر این موضوع اظهار داشت: یادمان باشد که گرانی و عدم مدیریت معقول و منطقی کاغذ و مقوا، تاثیر مستقیمی بر بازار می گذارد و دود آن در نهایت به چشم مصرف کنندگان نهایی یعنی عموم مردم می رود.

وی افزود: مشکلاتی مثل نوسانات ارزی شدید قطعا برای این صنعت هم مضر است.

در مجموع صنعت کاغذ و مقوا جز صنایع توانمند و ریشه دار ایران است و در صورت آسیب شناسی صحیح و علمی، نه تنها می توان بخش زیادی از نیاز داخلی را برطرف کرد همچنین در بخش هایی مثل بسته بندی نیز میتوان به صادرات قابل توجه، اندیشید. بدون شک این موضوع ارزآوری قابل توجهی را نصیب کشور خواهد کرد. ارزآوری صادراتی شاید در حال حاضر؛ رویایی دست نیافتنی باشد اما باور دارم و معتقدم صنعت کاغذ و مقوا و چاپ و بسته بندی ما، از چنین جایگاه و پتانسیلی برخوردار است.