معرفی کتاب «خودباوری در خلاقیت» نوشته تام و دیوید کلی
نویسنده: احمد سبحانی
زمانی‌که اسم خلاقیت به‌میان می‌آید، افراد زیادی خود را خلاق و صاحب ایده می‌دانند؛ اما افراد کمی هستند که به خود اجازه می‌دهند به این ایده‌ها رنگ واقعیت بدهند. کتاب خودباوری در خلاقیت روشی برای عملی‌کردن ایده‌ها ارائه می‌دهد.
امروزه، همچنان افرادی هستند که تصور می‌کنند خلاقیت و نوآوری به حیطه هنر مانند نقاشی و سینما و نویسندگی منحصر است؛ اما نوآوری و خلاقیت دیگر به هیچ حوزه‌ای محدود نیست. هرکس در هرکجای دنیا و در هرشغلی، به دلیلی باید به‌دنبال ایجاد خلاقیت باشد. فردی برای لذت‌بردن بیشتر از کارش و دیگری برای موفقیت و فردی دیگر برای آسان‌ترشدن کاش. خلاقیت می‌تواند زندگی ملال‌آور را به زندگی مرفه تبدیل کند و سطح کیفی زندگی افراد را بهبود بخشد.
کتاب خودباوری در خلاقیت به این موضوع مهم می‌پردازد و با ارائه‌ی راهبردی عملی در تلاش است تا به خوانندگان راه‌حل‌هایی برای افزایش خلاقیت ارائه دهد. اثری که تیم و دیوید کلی، نویسندگان کتاب، به دنیا ارائه کرده‌اند، حاصل یک عمر تجربه درزمینه‌ی طراحی بوده است. این دو برادر که ازجمله افراد موفق درزمینه‌ی طراحی هستند، یکی از مدارس سرآمد طراحی را نیز در دانشگاه استنفورد راه‌اندازی کرده‌اند که هم‌اکنون مشغول ارائه‌ی خدمات به شرکت‌های بزرگ دنیاست. مجموع این اوصاف کتاب را کتابی خواندنی و ارزشمند می‌کند.
خلاصه‌ی کتاب
کتاب مانند همراه و مشاور دستتان را می‌گیرد و به پیش می‌برد. ابتدا با تلنگری شما را از خواب جزم‌اندیشی بیدار می‌کند و سپس، به شما شهامت رو‌به‌روشدن با ایده‌هایتان را می‌بخشد. در مرحله‌ی بعد، به شما می‌آموزد چگونه ایده‌های جدید و نابی را به مرکز ذهنتان بیاورید که در گوشه‌ی ذهنتان در حال جرقه‌زدن هستند. بعد از آن، مرحله‌ی جهش شروع می‌شود؛ جایی‌که برای عملی‌کردن ایده‌هایتان شروع به برنامه‌ریزی می‌کنید.
پس‌ازآن، نوبت مرحله‌ی جست‌و‌جو است و سپس، ایجاد تیم‌های خودباور و درنهایت، حرکت به‌سمت ایده‌های خلاقانه. در تمام این مراحل، کتاب با استفاده از مثال‌های جذاب و خواندنی باعث می‌شود نه‌تنها خسته‌کننده نباشد؛ بلکه بسیار هم خواندنی و جذاب بنماید؛ به‌طوری‌که خواننده تا اتمام آن نمی‌تواند از خوانش دست بکشد. حجم کتاب نیز اگرچه کم است، باعث نمی‌شود از عمق آن کاسته شود.
فصل اول: از تفکر طراحی تا خودباوری در خلاقیت
هسته‌ی اصلی این فصل محوریت انسان در نوآوری است. در دنیای دیجیتال‌شده‌ی امروز، تمرکز شرکت‌ها عموما بر داده‌های کمی معطوف شده است. این فصل یادآوری می‌کند محصولات ما برای انسان‌ها تولید می‌شوند، نه اعداد. در این فصل، هدف آن است که درک کنیم مردم حین استفاده از محصولمان چه احساسی دارند. تجربیات شخصی کمک می‌کند ایده‌های نوآورانه‌ی بیشتری در مواجهه با مشکلات کاربردی محصول پیدا کنیم.
فصل دوم: از ترس تا شجاعت
تصوری غالب در جهان وجود دارد که می‌گوید افراد نابغه هرگز شکست نخورده‌اند. تمرکز این فصل بر آن است که اسطوره‌ی یادشده را بشکند و نشان دهد اتفاقا افراد نابغه بیش از سایر افراد شکست خورده‌اند؛ چراکه بیش از سایر افراد محصول تولید کرده‌اند.
در کارگاه سفالگری، استاد سفالگر شاگردان خود را به دو گروه تقسیم کرد: گروه اول، تمام وقت خود را روی تکمیل گلدانی سفالی می‌گذاشتند؛ گروه دوم، براساس تعداد گلدان‌های سالم ساخت خودشان درجه‌بندی می‌شدند. نتیجه‌ی کار بسیار جالب بود: اگرچه تمام گلدان‌های گروه دوم زیبا نبود، بهترین گلدان‌های کارگاه محسوب می‌شدند.
برادران کلی می‌گویند اگر می‌خواهید محصول فوق‌العاده‌ای تولید کنید؛ پس ساختن آن را شروع کنید. کمال‌گرایی نباید شما را متوقف کند.
فصل سوم: از صفحه‌ی خالی تا بینش
این فصل راهکارهای عملی برای افزایش خلاقیت ارائه می‌کند. یکی از داستان‌های جذاب این فصل داستان ساخت محصولی است که جان میلیون‌ها کودک را نجات داد. سالانه حدود ۱۵ میلیون کودک نارس در جهان متولد می‌شوند و یک‌میلیون نفر از آن‌ها از دنیا می‌روند که اغلبشان در ۲۴ ساعت ابتدایی است. این نوزادها بسیار کوچک هستند و در بدن آن‌ها چربی لازم برای تنظیم دمای بدنشان وجود ندارد. درحقیقت، سرمای اتاق عمل باعث انجماد آن‌ها می‌شود.
چندین دانشجو از سرتاسر کشور برای حل این مشکل به مدرسه‌ی طراحی برادران کلی مراجعه می‌کنند؛ اما مشکل موجود این بود که آن‌ها هیچ‌چیز از زایمان زودرس و مشکلاتش نمی‌دانستند. دانشجویان در بیرون قهوه‌خانه‌ای از درختی بالا رفتند و آنجا روی اطلاعاتشان از این مشکل تمرکز کردند و درنهایت، به محصولی دست یافتند که علاوه‌بر ارزان‌تربودن از انکوباتورهای سنتی، کاربری آسان‌تری نیز داشت. این دستگاه تا امروز توانسته است جان میلیون‌ها نوزاد را از مرگ نجات دهد.
فصل چهارم: برنامه‌ریزی تا عمل
هرروز با محصولاتی مواجه می‌شویم که به درستی کار نمی‌کنند؛ مثلا لپ‌تاپی که سرسختانه برای وصل‌نشدن به پروژکتور مقاومت می‌کند، ریموتی که هروقت بخواهد کار می‌کند و… هرکدام می‌توانند زمینه‌ای برای ایده‌ای خلاقانه باشند. می‌توانید فهرستی از اشکالاتی تهیه کنید که در طول روز به آن‌ها برمی‌خورید. این فهرست ایده‌های خلاقانه‌ی جدیدی می‌دهد که هرکدام می‌تواند تحولی در زندگی بشر ایجاد کند؛ پس به‌جای اینکه شکایت کنید، از خود بپرسید چگونه می‌توانم این وضع را بهتر کنم؟
فصل پنجم: از وظیفه تا علاقه
در این فصل، سه سؤال اساسی مطرح می‌شود:
۱. در چه کاری موفق هستید؟ ممکن است استعدادهای زیادی داشته باشید یا هیچ استعداد کشف‌شده‌ای نداشته باشید. هدف از طرح این پرسش خودشناسی است. اینکه علایق و توانمندی‌های خود را بشناسید و با درکی درست از خود، به‌سوی انجام کارها پیش بروید.
۲. مردم برای چه کاری به شما پول می‌پردازند؟ ممکن است به کشف و شناسایی آثار باستانی یا فرهنگ ملل مختلف علاقه داشته باشید؛ اما تا وقتی مردم برای این کار به شما پولی پرداخت نکنند یا راهی برای درآمدزایی از این طریق پیدا نکنید، موفقیتتان دوام چندانی نخواهد آورد.
۳. برای چه کاری به دنیا آمده‌اید؟ این پرسش فراتر از پرسش اولیه است. در آن پرسش، شما به استعدادهای خود می‌پردازید؛ اما اینجا به رسالت خود خواهید پرداخت. هنگامی‌که فرد به رسالت خود می‌پردازد، علاوه‌براینکه آن کار را وظیفه‌ی خود می‌داند، علاقه‌ی خود را نیز در آن جهت هدایت می‌کند.
فصل ششم: گروه‌های خودباور در خلاقیت
ایجاد نوآوری در هر سازمان به‌ندرت فعالیتی انفرادی است. اگر می‌خواهید درون سازمانتان چشمه‌های نوآوری و خلاقیت همیشه جوشان باشد، باید فرهنگ نوآوری را در سازمان ایجاد کنید. همچنین، نویسندگان معتقدند ایده‌ی بد وجود ندارد و گروه خودباور به‌جای ناامیدکردن افراد از ایده‌هایشان، به فکر بهترکردن ایده‌ها هستند.
فصل هفتم: ایجاد خودباوری در خلاقیت
در این فصل، ابزاری ارائه داده می‌شود تا با استفاده از آن‌ها تفکر خلاق خود را تمرین دهید و شکوفا کنید. البته لزومی ندارد تمام تمرین‌ها را انجام دهید؛ اما توجه کنید هرچه تمرینات بیشتری انجام دهید، عضلات ذهن خود را برای خلاقیت ورزیده‌تر می‌کنید. مهم‌ترین ایده‌ی این بخش و مهم‌ترین پیام کتاب این است: «ارزش نه در ایده، بلکه در اقدام است».
درباره‌ی نویسندگان
دیوید کلی که تجربه‌ی کار در شرکت بویینگ را در کارنامه داشت، پس از دریافت درجه‌ی استادی از دانشگاه استنفورد در رشته‌ی طراحی، شرکت خصوصی خود درزمینه‌ی طراحی محصول را تأسیس کرد. دیوید کلی حدودا در ۶۰ سالگی به سرطان حنجره مبتلا شد و به‌همراه برادرش، تام، تصمیم گرفت اگر از این بیماری نجات پیدا کرد، ثمره‌ی سال‌ها تجربه‌اش را در قالب کتاب حاضر به جهانیان عرضه کند. همان‌طورکه مشخص است، دیوید توانست از این بیماری جان سالم به‌در ببرد و کتاب «خودباوری در خلاقیت» نیز که ثمره‌ی همکاری این دو برادر است، توانست به شهرتی جهانی دست پیدا کند.
درباره‌ی کتاب و ترجمه‌ی آن
کتاب «خودباوری در خلاقیت» با نام کامل Creative Confidence: Unleashing the Creative Potential Within Us All در سال ۲۰۱۳ و در ۳۰۴ صفحه چاپ شد. در سال ۱۳۹۴، نشر آریانا قلم این کتاب را با ترجمه‌ی مرتضی خضری‌پور و مهدی کیامهر به‌صورت تمام‌رنگی روانه‌ی بازار نشر کرد تا فارسی‌زبانان نیز بتوانند از آن استفاده کنند. این کتاب وب‌سایت نیز دارد که علاقه‌مندان می‌توانند برای اطلاعات بیشتر ازطریق این لینک به آن مراجعه کنند.
