طرح زراعت چوب در خراسان رضوی قد کشید| سود و زیان صنوبر کاران ملموس نیست
مشهد- اجرای طرح تنفس جنگل‌ها موجب شده تا طرح زراعت چوب در خراسان رضوی مورد توجه قرار گیرد اما واقعیت این است که سود و زیان این نوع زراعت هنوز برای تولیدکنندگان چندان مشخص نیست.
بازار؛ گروه استان‌ها: زراعت چوب یکی از بزرگ‌ترین طرح‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور برای حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی است که بر مبنای توسعه کشت درختان سریع الرشد و زودبازده مانند صنوبر و اکالیپتوس به مرحله اجرا درآمده است.
به گفته برخی مسئولان زراعت چوب طرح راهبردی توسعه پایدار زیست‌محیطی و به سبب محدودیت واردات چوب و اجرای طرح تنفس جنگل، انتخاب طرح زراعت چوب، بهترین مسیر برای تأمین نیازمندی‌ها است.
باوجوداینکه دولت مشوق‌هایی مانند تسهیلات و وام‌های کم‌بهره، اختصاص ارزان‌قیمت اراضی دولتی (اجاره طولانی‌مدت) و امکان استفاده از آب‌های نامتعارف شهری و صنعتی در مناطق کم آب و توزیع نهال رایگان را در دستور کار قرار داده است اما به نظر می‌رسد این طرح با استقبال پر شور ی روبرو نبوده است.
در همین راستا با «علی شکاری» معاون فنی اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی پیرامون نیازهای اجرای این طرح و همچنین کمک‌هایی که دستگاه‌های اجرایی به تولیدکنندگان می‌کنند به گفت‌وگو نشستیم.
* تا چه حدی به کاشت درختان تجاری موسوم به زراعت چوب در استان ورود کرده‌اید؟
در بحث زراعت چوب، طرحی در رابطه با تنفس جنگل‌های شمال سازمان منابع طبیعی طرحی را در قالب زراعت چوب ، مطرح کرده است که هر فردی که شرایط کشت تناور و یا درختان سریع الرشد در اراضی( مستثنیات) شخصی خود و یا اراضی ملی که بتوان آب را تامین کنند، امکان حضور و انجام این طرح را دارد.
* در این راستا چه حمایت‌هایی از تولیدکنندگان می‌شود؟
در بحث اراضی مستثنیات نیز، ما نهال را تامین می‌کنیم و یا تسهیلاتی را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهیم که همه کار ها در زمینه فنی در قالب قرارداد زیر نظر ما انجام می‌شود و در بحث اراضی ملی اگر جهاد کشاورزی تایید کند که آب مازاد وجود دارد و آب منطقه‌ای ،نامه‌ای بدهد که سهم آبی دارد و برای چه مقداری از هکتار این سهم آبی جوابگو می‌باشد، به میزان کشت اراضی ملی نیز در اختیار گذاشته می‌شود و محدودیتی وجود ندارد.
* چند سال است این طرح در خراسان رضوی به مرحله اجرا درآمده است؟
سه سال است که این کار به طور جدی در خراسان در حال انجام است که به طور پراکنده حدود ۲۰۰هکتار تاکنون زیر کشت رفته است.
* استقبال از این طرح‌ها تاکنون چگونه بوده است؟
خوشبختانه همچنین تقاضا و طرح‌های مختلفی وجود دارد که در حال پیگیری می‌باشیم.
به عنوان مثال شهرداری برای حدود ۵٠٠ هکتار اراضی ،درخواست دارد که ما منتظر مستندات تامین آب می‌باشیم که اراضی را در اختیار آن‌ها بگذاریم.
* در حال حاضر در چه مناطقی این طرح در حال اجرا است؟
مناطق پراکنده می‌باشد اما به طور مثال در مناطقی مانند درگز کلات، قوچان، نیشابور، در نقاطی از مشهد و …وجود دارد و با توجه به میزان آبی که در هر منطقه و جود دارد متقاضیان بتوانند آب را تامین کنند، با کاشت درختان موافقت کرده‌ایم. گاهی ممکن است، برای یک هکتار متقاضی اعلام درخواست کند.
* چه درختانی در این راستا قابلیت تجاری دارند و با آب‌وهوای این استان سازگار هستند؟
در حال حاضر بحث صنوبر مطرح می‌باشد. انواع صنوبرها سریع الرشد که به‌تازگی در گلستان روی گونه ای ازاین درختان کارشده است که نسبت به دیگر صنوبرها آب کمتری مصرف می‌کنند و همچنین رشد خوبی نیز دارند .
لازم به یا د آوریست که ما در سنوات گذشته ، نیز بر روی بحث کشف رود کارکرده‌ایم.
همچنین درحدود هشت سال گذشته نیز در دوره‌ای کوتاه، کشت درخت انجام شد و برداشت آن نیز صورت گرفت اگرچه شاید هنوز از آن صنوبرها موجود باشد از طرفی در بحث کلات و درگز نیز این طرح همچنان ادامه دارد.
* چقدر در این راستا سرمایه‌گذاری شده و چند بهره‌بردار در استان فعالیت می‌کنند؟
حداقل دوره‌ای که کاشت درختان به مرحله بهره‌برداری می‌رسد هفت الی هشت سال می باشد اما در حال حاضر ما امکانات و زیرساخت هارا برای متقاضیان محیا شده است که پس از اخذ قرارداد، متقاضی می‌تواند کشت را انجام دهد.
خوشبختانه در حال حاضر کشت های انجام‌شده دو الی سه سال می باشد و هنوز به مرحله بهره‌برداری نرسیده و سود آن محاسبه نشده است.
* چه امکانات و تسهیلاتی منابع طبیعی برای زراعت چوب در اختیار بهره‌برداران قرار می‌دهد؟
به اشخاصی که در زمین‌های مستثنیات خود کار می کنند ،نهال هارا به صورت رایگان در اختیارشان قرار داده می شود و در بخش دیگر به هر هکتار حدود نه الی ۱۰ میلیون تومان تسهیلات تعلق می‌گیرد که البته میزان دقیق تسهیلات هنوز اعلام‌نشده است.
* دوره کاشت تا رسیدن به زمان بهره‌برداری چقدر طول می‌کشد و چقدر هر اصله درخت برای بهره‌بردار سود دارد؟
دوره کاشت تا زمان بهره‌برداری درختان هشت سال زمان نیاز دارد. البته لازم به ذکر است بین شش تا هشت سال درختان به بهره‌برداری می‌رسند اما حداکثر زمان به بهره‌برداری رسیدن را محاسبه می‌کنیم این در حالی است که بعد از ۸ سال صرفه اقتصادی برای ماندن درختان وجود ندارد.
به اشخاصی که در زمین‌های مستثنیات خود کار می کنند، نهال ها به صورت رایگان در اختیارشان قرار داده می شود و در بخش دیگر به هر هکتار حدود ۹ الی ۱۰ میلیون تومان تسهیلات تعلق می‌گیرد که البته میزان دقیق تسهیلات هنوز اعلام نشده است
میزان سود برای هر درخت را نمی‌توان به طور قطعی بیان کرد. چراکه رشد قطر درختان بستگی به موقعیت مکانی درخت، نوع آب ، نوع خاک و … دارد که برای هر درخت نیز متفاوت می‌باشد.
* برای ورود به این حوزه چه ملزومات و ملاحظاتی نیاز است و متقاضیان چه باید بکنند؟
انجام این کار بسیار ساده می باشد. اگر مردم می‌خواهند ،برای اراضی شخصی خود اقدام کنند، فرم دو صفحه‌ای را تکمیل می‌کنند. پس‌ازآن، نهال‌ها به آن‌ها تحویل داده می شود و با نظارت ما کشت را انجام می‌دهند و پس از رشد مطلوب در بحث برداشت با مجوز قطع و برش امکان حمل چوب برایشان وجود دارد.
افرادی که از ابتدا زیر نظر ما نهال را کاشته اند و قرارداد دارند، نیازی به مجوز ندارند اما کسانی که خودشان نهالی را کاشته اند باید مجوز قطع و برش را دریافت کنند که پس از بازدید و تایید سن بهره‌برداری درخت و عدم مشکلات دیگر می توانند ،مجوز قطع و برش و حمل را اخذ کنند و می‌توانند ،چوب هارا به کارخانه تحویل دهند.
همچنین دربحث اراضی ملی نیز برای کسانی که آب مازاد داشته باشند، عرصه زمین در قالب طرح زراعت چوب در اختیار فرد قرار می‌گیرد. در این طرح سعی شده است تا حد امکان هزینه‌ها کاهش پیدا کند و از درآمد کلی ، درآمد هزینه مشخص‌شده و به طور کامل آن کسر می‌شود و از سهم درآمد خالص باقی‌مانده، ۲۰ درصد به دولت تعلق می‌گیرد و ۸۰ درصد آن نیز متعلق به فرد است.
