شأن صنعت چاپ ایران بیش از یک صنف است/ ظرفیت بازار ۴۰۰ میلیون نفری منطقه
تهران- ایرنا- نماینده تشکل‌های صنعت چاپ و مصرف‌کنندگان کاغذ استان‌ها، صنعت چاپ را پل ارتباطی میان مشتری و کالا اعلام کرد و افزود: این صنعت در ایران در حد صنف واقع شده است در حالی که باید بیش از این مورد توجه قرار بگیرد.
غلامرضا شجاع یکی از بزرگترین مشکلات چاپ را وابستگی شدید این صنعت به خارج از کشور اعلام کرد و به خبرنگار کتاب ایرنا گفت: بیش از ۹۰ درصد ماشین آلات اصلی و اساسی در این صنعت وارداتی است؛ یعنی در ایران تولید نمی‌شود. البته در بسیاری از کشورها به همین شکل است و این ماشین‌آلات را آمریکا و انگلیس هم تولید نمی‌کند، همانطور که چند کشور عمده در اتومبیل‌سازی و هواپیماسازی فعالیت می‌کنند، در صنعت چاپ هم به همین شکل است؛ قطب اول این صنعت کشور آلمان است و کشور ژاپن در ساخت ماشین‌آلات حرفی برای گفتن دارد.
وی فرسودگی ناوگان ماشین آلات چاپ ایران را یکی دیگر از مشکلات در این صنعت اعلام کرد و افزود: با توجه به وابستگی این صنعت به ارز و کم ارزش شدن پول ملی، سرمایه‌گذاری در آن سخت و با ریسک بالا است. صنعت چاپ یک صنعت گِران است، اگر امروز یک نفر بخواهد چاپخانه‌ای متوسط رو به به پایین افتتاح کند باید بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان پول داشته باشد؛ این در حالی است که هیچ صنعت دیگری را نمی‌شناسید که برای شروع به کار، به چنین سرمایه بزرگی نیاز داشته باشد. اگر فردی بخواهد یک ماشین عادی پنج رنگ دو ورقی بخرد، باید نزدیک ۳۰ میلیارد تومان هزینه کند؛ اگر بخواهد چند ماشین، لوازم جانبی و محل را هم مهیا کند هزینه بسیار بالاتری خواهد داشت.
در مواد اولیه صنعت چاپ بیش از ۸۵ درصد به واردات وابسته هستیم
وی تامین مواد اولیه برای چاپ را مشکل اساسی بعدی این صنعت خواند و توضیح داد: در صنعت چاپ هم به مواد اولیه خصوصا کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک یا به مرکب‌های خاص، زینک، مقواهای بهداشتی و گلاسه نیاز است، می‌توان گفت در مواد اولیه این صنعت بیش از ۸۵ درصد به واردات وابسته هستیم. این وابستگی‌ها باعث شده که صنعت چاپ جایگاه واقعی خود را در کشور نداشته باشد. اگر به تولید مواد اولیه داخلی در کشور اشاره می‌شود منظور مونتاژ است وگرنه مواد اصلی این تولیدات وارداتی است و در کشور تولید نمی‌شود. اگر پایه اصلی مواد اولیه را داشته باشیم می‌توانیم آن‌ها را تولید کنیم، به همین دلایل است که نمی‌توانیم با تولیدکننده خارجی رقابت کنیم.
به گفته او آمار صحیح و به روزی از ماشین‌آلات و واحدهای چاپ وجود ندارد و همچنین مشخص نیست چه تعداد نیرو و با چه سطح سوادی در این صنعت فعال هستند.
در صنعت چاپ آموزش آکادمیک نداریم
نماینده تشکل‌های صنعت چاپ و مصرف‌کنندگان کاغذ استان‌ها با اشاره به مشکل آموزش در صنعت چاپ گفت: همواره در این حوزه آموزش آکادمیک نبوهد و مسائل به شکل شاگرد استادی منتقل شده‌است. افرادی که ماشین جدید می‌خرند مجبور می‌شوند نیروهای خود را به کشورهای مختلف بفرستند تا آموزش ببینند. از همه مهم‌تر هدایت سرمایه‌گذاری است که در تمام کشورهای پیشرفته رعایت می‌شود و در ایران توجهی به آن نمی‌شود؛ به این معنی که اصناف و دولت کمیته مشاوره دهنده برای سرمایه‌گذاران ندارد.
بانک‌ها به چاپخانه‌داران تسهیلات نمی‌دهند
شجاع عدم حمایت نظام بانکی از صنعت چاپ را به عنوان یکی از مهم‌ترین مشکلات این حوزه اعلام کرد و افزود: بانک‌ها به چاپخانه‌داران تسهیلات نمی‌دهند یا تسهیلاتی با درصد سود بالا ارائه می‌دهند. با این سیستم بانکی نمی‌توان صنعت را پویا کرد، زیرا به بهره‌ها و سودهای یک رقمی نیاز داریم. مشکل دیگر عدم وجود شهرک‌های صنعتی است؛ کنار این مسائل نبود همکاری در اخذ مالیات از فعالان این حوزه هم وجود دارد.
صنعت چاپ فقط روزنامه، مطبوعات و کتاب نیست
وی با بیان اینکه صنعت چاپ حدود ۲۰۰ سال است که وارد ایران شده است، اظهار کرد: مسئولان هیچ وقت این صنعت را به درستی درک نکردند. صنعت چاپ فقط روزنامه، مطبوعات و کتاب نیست؛ کمتر از هفت درصد محصولات چاپی مربوط به کتاب و مطبوعات می‌شود که با گسترش فضای مجازی؛ شمارگان آن کمتر هم شده‌است. این مساله در کاهش شمارگان کتاب و رسیدن آن به ۲۰۰ یا ۳۰۰ نسخه مشاهده می‌شود. همچنین در دکه‌های روزنامه فروشی مانند سابق روزنامه نمی‌بینید فقط روزنامه ها تولید می‌شوند که بتوانند ادامه حیات بدهند و از یارانه‌ها استفاده کنند. دولت تلاش می‌کند تا جای ممکن یارانه اعطا کند اما کافی نیست.
همه صنعت‌ها نیازمند صنعت چاپ هستند
شجاع صنعت چاپ را فراصنعت خواند و ادامه داد: همه صنعت‌ها نیازمند صنعت چاپ هستند، نمی‌توان صنعتی را در نظر بگیرید که بی‌نیاز از صنعت چاپ باشد. از صنعت فضایی، هواپیماسازی، خودروسازی پوشاک، دارو و … همه شدیدا نیازمند صنعت چاپ هستند. رابطه بین مشتری و کالا را صنعت چاپ و بسته‌بندی ایجاد می‌کند. جایگاه و گردش مالی این صنعت، در برخی از کشورها (در برخی از کشورها در رتبه پنجم صنایع قرار می‌گیرد) با آنچه در ایران انجام می‌شود قابل مقایسه نیست. این صنعت در ایران در حد صنف واقع شده است اما شان این صنعت در حد یک صنف نیست و باید در حدی باشد که معاون وزیر بر آن نظارت داشته باشد.
او افزود: ایران از نظر جغرافیایی در منطقه استراتژیک قرار گرفته است و کشورهای اکو اطراف ایران هستند، بازاری ۴۰۰ میلیون نفری اطراف کشور ما است که خیلی از آن‌ها (جز ترکیه) نیازمند صنعت چاپ ایران هستند. اگر دولت بتواند محدودیت‌ها و مشکلات را رفع کند و به تولید بیشتر اهمیت دهد، این صنعت می‌تواند پیشرفت زیادی داشته باشد. با توجه به اهمیت و جایگاهی که صنعت چاپ در جهان دارد، پتانسیل‌های زیادی در این صنعت وجود دارد بخصوص که در خیلی از بخش‌های آن به خودکفایی رسیدیم. برای مثال کیسه خون و سرنگ را که نیازمند چاپ و بسته‌بندی است در ایران انجام می‌دهیم. حتی کم‌کم به سمت صادرات می‌رویم. صنعت چاپ ایران می‌تواند به تمام صنایع کمک کند. صنعت چاپ جدا از دیگر صنایع نیست و مانند دیگر صنایع در فشار است. تا زمانی که کشتی اقتصاد به آرامش نرسد این مشکلات برای ما حل نمی‌شود.
