زخم‌های عمیق صنعت چاپ
همدان یکی از فعالان صنعت چاپ مطرح می‌کند: افزایش چند برابری قیمت مواد اولیه چاپ، نوسانات بازار ارز، حذف کاغذ رایانه‌ای، گسترش فضای مجازی و کاهش چاپ کتاب و محصولات فرهنگی و خسارات ناشی از شیوع بیماری کرونا و تعطیلی مراکز آموزشی، واحدهای صنفی و مراسم عروسی و جشن، کمر چاپخانه داران را شکسته و تمامی سفارشات چاپخانه‌ها را به چاپ چند اطلاعیه ترحیم محدود کرده است.
به گزارش ایسنا نامگذاری روز ۱۱ شهریورماه به عنوان روز ملی صنعت چاپ در تقویم ایرانیان در سال ۱۳۸۲ و با تلاش اسدالله جامی (مدیر کل وقت دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) انجام شد. در آن زمان اهالی صنعت چاپ به شورای فرهنگ عمومی درخواست دادند و توضیحات بسیاری برای لزوم ورود این روز در تقویم مطرح کردند.
صنعت چاپ اول بار در کشور چین و در زمان سلســله ی تانگ (قرون اول تا سوم هجری) به طریقی ساده اختراع و در طی زمان تکمیل شد. گوتنبرگ آلمانی چاپ سربی را در سال ۱۴۴۸ میلادی اختراع و به تدریج، دستگاه چاپی اختراعی خود را تکمیل کرد و ماشین چاپ با حروف سربی قابل انتقال به راه انداخت. اهمیت صنعت چاپ اختراعی گوتنبرگ به حدی اســت که آن را به عنوان یکی از عوامل زمینه ساز رنسانس قلمداد می‌کنند.
اگر از تاریخچه چاپ و چاپخانه قبل از دوران قاجار بگذریم، نخســتین چاپ خانــه‌ای که وجود آن در دوره ی قاجار مســلم اســت، چاپ خانه‌ای است که در سال ۱۲۳۳هجری قمری یا سال قبل از آن توسط آقا زین العابدیـن تبریزی ایجاد شــد. در ابتدا تمام دستگاه‌های چاپ که به ایران آورده شدند، چاپ حروفی (سربی) بودند؛ اما این نوع چاپ دارای اشکالاتی بود که راه را برای پیدایش چاپ سنگی هموار کرد اما با گذشت سال‌ها و پیشرفت‌های بسیار در صنعت چاپ، امروز چاپخانه‌داران با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند.
مالیات و ارزش افزوده کمر چاپخانه داران را شکسته است
یکی از فعالان صنعت چاپ از به روز نبودن دستگاه‌های چاپ گلایه می‌کند و می‌گوید: با توجه به وجود تحریم‌ها، ما مجبوریم برخی از دستگاه‌های دست چندم چاپ را با قیمت گزاف از دیگر کشورها خریداری کنیم تمام دستگاه‌ها وارداتی است و با قیمت دلار محاسبه می‌شود که با آشفته بازار ارز، هر روز قیمت ها بالا و بالاتر می‌رود اما نرخ چاپ روی همان نرخ قدیم ثابت مانده است از طرفی چند ماه زمان می برد تا دستگاه را وارد کنیم.
رحمت الله هوشنگی در گفت‌وگو با ایسنا مطرح می‌کند: قبلا اسم چاپخانه‌ها پر مسما بود و چاپخانه داران درآمد خوبی داشتند، در حال حاضر هم به همان چشم به چاپخانه ها نگاه می‌کنند و مالیات‌های کلانی به این واحدهای صنفی می بندند. بطوریکه این مالیات، ارزش افزوده و عوارض شهرداری کمر ما را شکسته از طرفی هزینه های بیمه، عوارض کسب و پیشه و مواد اولیه روز به روز گران‌تر می‌شود و همه اینها صنعت چاپ را بی رونق کرده است.
هوشنگی از افزایش تعداد چاپخانه‌ها نسبت به قبل خبر می‌دهد و می‌افزاید: قبلا به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر یک مجوز در حوزه چاپ و نشر صادر می‌شد اما در حال حاضر به ازای هر ۱۰ نفر یک مجوز صادر می‌شود در حالی که بسیاری از این افراد تخصص کافی در زمینه چاپ را ندارند و فرد با اخذ یک مجوز چاپ دیجیتال در همه امور چاپ دلالی می‌کند و ضربه‌های عجیبی به این صنعت می‌زند.
چاپخانه های ملایر سفارشی برای چاپ لیبل و برچسب ندارند
به گفته این فعال صنعت چاپ عدم وجود کارخانه‌های بزرگ و صنعتی در شهرستان ملایر سبب شده که چاپخانه‌ها، سفارشی برای چاپ لیبل و برچسب نداشته باشند و سفارشات فقط به چاپ اطلاعیه‌ها محدود شده‌است.
او با بیان اینکه بسیاری از دستگاه‌های چاپ فرسوده شده و هزینه نگهداری آن‌ها بالاست، اضافه می‌کند: متأسفانه نیروی متخصص برای سرویس و تعمیر دستگاه‌های چاپ در شهرستان وجود ندارد و ما مجبوریم در این زمینه از تهران کمک بگیریم که هم زمان بر است و هم قیمت بالایی دارد.
اوضاع کساد چاپ کتاب و محصولات فرهنگی
هوشنگی در مورد اوضاع چاپ کتاب و محصولات فرهنگی نیز می‌گوید: متأسفانه با افزایش هفت برابری قیمت کاغذ و حذف کاغذ یارانه‌ای، چاپ کتاب انگشت شمار شده است و دیگر به صرفه نیست. تیراژ کتاب‌ها که تا چند سال قبل ۴ تا ۵ هزار نسخه بود، امروز به ۱۰۰ تا ۲۰۰ نسخه کاهش یافته است علاوه بر این مشکلات، گسترش فضای مجازی نیز سبب شده که فرد زحمت ورق زدن کتاب را به خود نمی‌دهد.
او مطرح می‌کند: در دوران تبلیغات کاندیداهای شورای اسلامی شهر، بدلیل سختگیری، تنگ نظری و نظارت بیش از حد ارگان های ذیربط، اکثر کاندیداهای انتخابات شورای شهر ملایر چاپ تراکت و بنرهای تبلیغاتی خود را به چاپخانه‌های خارج از شهر سفارش دادند و هیچ درآمدی عاید چاپخانه های ملایر در انتخابات ۱۴۰۰ نشد.
در حال حاضر چاپخانه ها فقط اطلاعیه ترحیم چاپ می کنند
به گفته این فعال صنعت چاپ ضعیف شدن کسب و کارها و عدم برگزاری مراسمات عروسی و جشن در دوران شیوع بیماری کرونا سبب شده که سفارشات چاپ فاکتور، سربرگ، بروشورهای تبلیغاتی واحدهای صنفی و کارت دعوت مراسمات عروسی و جشن به صفر رسیده است و در حال حاضر بیشترین سفارش چاپخانه ها، چاپ اطلاعیه‌های ترحیم است که آن هم از ۱۰۰ تا ۲۰۰ نسخه به ۱۰ تا ۲۰ نسخه کاهش یافته است.
رئیس اتحادیه چاپخانه داران و صنوف تابعه شهرستان ملایر نیز اشاره به اینکه در شهرستان ملایر ۳۰ واحد چاپخانه، ۲ واحد صحافی و ۵۰ واحد تکثیر و خدمات کامپیوتری وجود دارد، اظهار می‌کند: دستگاه‌های چاپ در شهرستان ها به روز نیستند از طرفی افزایش چند برابری قیمت مواد اولیه تاثیر منفی بر این صنعت داشته است. بسیاری از ادارات نیز با وجود پرینتر، کارهای چاپی خود را انجام می‌دهند و نیازی به چاپخانه‌ها ندارند.
ضربه آشفته بازار ارز بر قیمت کاغذ
محمد رحیم عبدلی در گفت‌وگو با ایسنا از ضعیف شدن این صنعت نسبت به قبل خبر می‌دهد و می‌گوید: در هر چاپخانه حداقل سه نفر مشغول به‌کارند اما افزایش چند برابری هزینه‌های بیمه، اداره دارایی، هزینه‌های جاری و کاهش درآمدها، چاپخانه داران را با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.
به گفته او تمامی کاغذهای مورد استفاده در صنعت چاپ در زمینه‌های مختلف کپی رنگی، پرینت و دیگر موارد، وارداتی است و با افزایش قیمت دلار و نوسانات بازار ارز قیمت این مواد اولیه چندین برابر شده است.
عبدلی ادامه می دهد: اتحادیه چاپخانه داران، یک مجموعه فرهنگی است اما بدلیل افزایش هزینه های چاپ و عدم وجود کانون های فعال فرهنگی، چاپ محصولات فرهنگی در چند سال اخیر به نزدیک صفر رسیده است و به دنبال آن نوجوان و جوان ما بجای ورق زدن کتاب، بسیاری از وقت خود را در فضای مجازی سپری می کند.
تاثیر تعطیلی مراکز آموزشی در دوران کرونا بر صنعت چاپ
رئیس اتحادیه چاپخانه داران و صنوف تابعه شهرستان ملایر به کاهش ظرفیت چاپخانه‌ها به یک چهارم در دوران بیماری کرونا اشاره و خاطرنشان می‌کند: لازمه کار چاپخانه، فعالیت مراکز آموزشی است که با تعطیلی این مراکز در دوران شیوع بیماری کرونا، اوضاع چاپخانه ها نیز کساد شده است.
به گفته عبدلی چاپخانه‌ها در دوران کرونا با وجود تعطیلی‌های پی در پی و کاهش سفارشات چاپی، هیچ حمایت دولتی دریافت نکردند.
به گزارش ایسنا با اینکه واحد های صنفی صنعت چاپ خود یک مجموعه فرهنگی هستند، اما به اندازه دیگر مجموعه های فرهنگی به مشکلات آنان رسیدگی نمی‌شود. نوسانات بازار ارز، افزایش چند برابری قیمت مواد اولیه و حذف کاغذ رایانه‌ای، از یک سو و بیماری کرونا از سوی دیگر این صنعت را فلج کرده بطوریکه تمامی سفارشات چاپخانه ها به چاپ چند برگه اطلاعیه ترحیم محدود شده است. تمامی مواد اولیه این صنعت و دستگاه‌های مورد استفاده آن ها وارداتی است و وجود تحریم‌ها و نوسانات قیمت ارز، فعالان این صنعت را با مشکلات جدی مواجه کرده است و اگر دولت فکری به حال زخم‌های عمیق این صنعت مهم و تأثیرگذار نکند، زیر ساخت‌های آموزشی، فرهنگی و اقتصادی فلج خواهد شد و سوال اینجاست که چند ۱۱ شهریور دیگر باید بگذرد که این تیترهای تکراری جای خود را به گره گشایی مشکلات و رونق مجدد این صنعت بدهد؟
